Z wizytą
u Pstrokatego Piotra
Żuławy Wiślane są jednym z nielicznych obszarów na terenie Polski, gdzie nie powstał żaden park etnograficzny a zabytkowe obiekty próbuje się zachować w ich pierwotnym położeniu.

Przywiezione w XVI w. przez osadników olęderskich nowe rozwiązania architektoniczne w połączeniu z lokalną tradycją wytworzyły w drodze wielowiekowej ewolucji wyjątkową architekturę chłopską, spotykaną tylko na Żuławach. Jej cechą charakterystyczną były osiedla rozproszone z centralnie położoną zagrodą zespoloną, w której dom połączony był z budynkami gospodarczymi oraz żuławskie domy podcieniowe — najbardziej okazałe i efektowne zabudowania pomorskich nizin. Swą wielkością i bogactwem dekoracji niejednokrotnie przewyższały dwory szlacheckie występujące w innych regionach Polski i przysparzały ich właścicielom — żuławskim gburom — prestiżu i podziwu w oczach odwiedzających wiślane niziny przybyszów.
Brak kamienia i trudności w produkcji cegły zmuszały Żuławiaków do stawiania domów z drewna. Ograniczenia budowlane wynikające z braku surowców i koniecznej ochrony przeciwpowodziowej, mieszkańcy rekompensowali sobie mnogością najrozmaitszych dekoracji widocznych w fachwerkach i laubzekinach, gmerkach i kolorach. Widoczna z daleka zieleń, żółć, czerwień i błękit, którymi malowano podcieniowe wystawki, wprawiały nieznajomych w osłupienie a właściciela nad wyraz bogato pomalowanego gospodarstwa wyśmiewano nazywając „Pstrokatym Piotrem”. Dopiero wnikliwy obserwator żuławskich nizin potrafił w tym zwyczaju dostrzec sens i harmonię. W krainie wodą zalaną, gdzie natura oszczędnie obdarowywała swoimi barwami, mądry żuławski gospodarz potrafił wyczarować je sam.
W czasie naszego spotkania będziecie Państwo mieli przyjemność zobaczyć charakterystyczne dla regionu i wciąż licznie występujące w tej części Żuław domy podcieniowe (jeden spośród nich także zwiedzić i skosztować posiłku przygotowanego przez gospodarza) i zagrody zespolone, a także popularne w XIX wieku mniejsze domy, należące do skromniejszych właścicieli, w których funkcję podcienia pełniły już ganki i werandy.
Kontakt:
(+48) 730-593-444
sulava@sulava.pl
2025 MBSO