Ziemia morzu wydarta

Jeśli Egipt był darem Nilu, to niewątpliwie Żuławy były darem Wisły. Słynne na cały kraj tutejsze mady powstały z osadów aluwialnych niesionych przez wody Wisły i Nogatu. Tylko o ile coroczne wylewy afrykańskiej rzeki były dla jej mieszkańców źródłem niezliczonych błogosławieństw, to Wisła nie niosła ludziom pomyślności lecz zniszczenie. Z tą samą siłą wody i wiatru, którymi je utworzyła, konsekwentnie niszczyła wszystko, co mieszkańcom udało się wyrwać z dna morskiego.

Historia Żuław naznaczona jest pasmem nieustających  powodzi oraz heroicznej walki mieszkańców z żywiołem wodnym. Wody Wisły i Nogatu wylewały średnio co 2-3 lata, niszcząc domy i inwentarz, a połacie ziemi zasypane naniesionym piaskiem, obracały się w pustynię bez wartości. Przez długie stulecia wysiłki mieszkańców  skupione były na próbach ujarzmienia wodnego żywiołu a budowane przez nich śluzy, kanały i groble na stałe wpisały się w krajobraz Żuław, tworząc z nich krainę jedyną w swoim rodzaju.

Co kryje się zatem wewnątrz wiślanych wałów, czego oznaką było pojawiające się  widmo jeźdźca na koniu, co mogą nam przekazać znaki wodne i gdzie znajdziemy żuławskiego kopciuszka…? Te i wiele innych ciekawostek z krainy wodą zalanej poznacie Państwo wyruszając ze mną tam, gdzie znajdują się malownicze krańce największej polskiej rzeki.

Kraina ta jest czymś pośrednim między wodą a lądem. Po chwili przed naszymi oczyma ukazuje się czworokąt otoczony wodami kanału, potem kawałek mokradła porośniętego trzciną, później tafla wody. Tu nie idzie tylko o wyrwanie wodzie ziemi, otaczając ją choćby kanałami i chroniąc przed powodzią. Tutaj tę ziemię trzeba najpierw stworzyć. To działanie wydaje się nam bardzo żmudne, ale nieustająca praca mieszkańców tych okolic wzbudza nasz podziw, podobnie jak upór ich ducha, z jakim kończą to, co kiedyś zostało zaczęte. Zaczynamy rozumieć miłość do tej ziemi, którą to my stworzyliśmy, a nie ona nas. Grecy mówią o ludziach zrodzonych przez ziemię – tu spotykamy ziemię zrodzoną przez ludzi. 

— Wspomnienia Ludwiga Passarge